Czym jest spadek w poziomie wiedzy?
Braki w wiedzy, jakie dzieci wykazują w nauce po powrocie z wakacji, nazywane są potocznie spadkiem w poziomie wiedzy. Jest to rezultat długiej przerwy w powtarzaniu materiału edukacyjnego. A szkoda! Ponieważ dzieci, które po wakacjach nie nadążają za programem, często pozostają w tyle przez cały kolejny rok szkolny.
W Stanach Zjednoczonych to zjawisko nazywane jest “summer learning loss” i jest od dawna rozpoznawanym problemem. Jedno z pierwszych badań na ten temat pochodzi z 1973 roku. W Holandii po raz pierwszy tak intensywnie podjęto się zbadania tego zjawiska. We współpracy z Uniwersytetem w Amsterdamie Squla przeprowadziła badanie wśród 984 dzieci z 50 szkół w całej Holandii, które przeszły z klasy 1 do klasy 2.
Opłaca się ćwiczyć także w trakcie wakacji!
Przed wakacjami i po ich zakończeniu uczniowie rozwiązywali ten sam test sprawdzający umiejętności dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia. Następnie wszystkie dzieci otrzymały bezpłatne konto w Squli, aby ćwiczyć dodatkowe umiejętności podczas letnich wakacji. W pierwszym tygodniu po wakacjach te same dzieci ponownie przystąpiły do testu. Pozwoliło to zmierzyć różnicę wyników między oboma momentami.
Co się okazało? Spadek w poziomie wiedzy niestety występuje również w Holandii. Po wakacjach umiejętności matematyczne dzieci znacznie się pogorszyły. Po wakacjach ich rezultaty były niższe o średnio 7 punktów. Dzieci, które grały w Squlę przez 15 minut tygodniowo podczas wakacji, poradziły sobie lepiej: odpowiadały lepiej na średnio 3 pytania więcej, niż ich rówieśnicy, którzy nie grali w Squlę. Innymi słowy, odrobina regularnej praktyki także w trakcie wakacji, pozwala zniwelować braki w wiedzy o około 40%. Dlatego warto ćwiczyć podczas wakacji!
Roger Smeets, analityk danych w Squla, jest dumny z tych rezultatów: „W Squli nieustannie zastanawiamy się czy dzieci uczą się podczas gry na platformie. To łatwe pytanie, ale trudno na nie odpowiedzieć. Dzieje się tak głównie dlatego, że widzimy tylko, co robią dzieci na naszej platformie, ale nie widzimy tego, co dzieje się poza nią, na przykład w szkole lub w relacjach z rodzicem. Załóżmy, że na przestrzeni miesiąca widzimy, że dziecko coraz lepiej radzi sobie z dodawaniem na naszej platformie. Czy to dlatego, że dużo ćwiczy w Squli, czy też dlatego, że jednocześnie uczy się dodawania w szkole? Dlatego zdecydowaliśmy się przeprowadzić badania podczas wakacji, ponieważ szkoła jest wtedy zamknięta. W ten sposób możemy wykluczyć jej wpływ na rezultaty.“
15 minut ćwiczeń tygodniowo może mieć ogromny efekt
Nauczyciele szkół podstawowych zdają sobie sprawę z problemu. Czasem doradzają rodzicom, aby podczas wakacji ich dzieci kontynuowały ćwiczenia powtarzające informacje zdobyte w szkole. Nie trzeba tego robić w tradycyjny sposób z podręcznikiem i zeszytem. Zamiast tego można połączyć to z zabawą, mówi nauczycielka Marieke Franken z OBS de Springplank w Fijnaart w Brabancji. „Zobaczcie razem mapę kempingu, przeczytajcie broszurę wakacyjną lub pozwólcie dziecku obliczyć, ile pieniędzy potrzebujecie na lody.” Roger również podkreśla, że nauka powinna być zabawą.
Nauka przez zabawę ze Squlą
W Squli ćwiczysz materiał lekcyjny w formie gier i quizów. „Zauważamy, że dzieci zapamiętują więcej i więcej – mówi. „Mamy nadzieję, że uświadomimy rodzicom jak ważne są regularne powtórki i że mogą one zapobiec spadkowi poziomu wiedzy. Nawet jeśli ćwiczysz liczenie tylko przez piętnaście minut w tygodniu, to już robi różnicę! ”
Kilka wskazówek, jak zapobiec spadkowi w poziomie wiedzy
Jak upewnić się, że Twoje dziecko nie zostanie w tyle po wakacjach? Oto kilka wskazówek, jak zacząć razem. Uchylamy rąbka tajemnicy…
1. Wspólne czytanie
Oprócz umiejętności liczenia, to zdolność płynnego czytania pogarsza się najbardziej latem. Przed wyjazdem na wakacje zabierz swoje dziecko do biblioteki i pozwól mu wybrać książki, który zabierze ze sobą na kempin. Nawet czytanie komiksów już pomaga.
2. Połącz naukę z zabawą
Nic tak nie umila wakacji, jak wspólne gry. Wybierz grę, która wymaga kreatywności. Przykładowe gry, w których dziecko ćwiczy swoje umiejętności matematyczne to Rummikub czy Qwirkle.
3. Dodawanie to też rodzaj gry
Wiele dzieci lubi rozwiązywać łamigłówki i gry. Postaraj się przedstawiać zadania matematyczne jako dobrą zabawę i umieszczaj je w aktualnym kontekście. Poproś dziecko, aby obliczyło, jaką resztę powinieneś otrzymać, płacąc w restauracji lub supermarkecie. A ile tak naprawdę trzeba zapłacić, jeśli jest udzielona 20% zniżka? Albo przeczytajcie wspólnie przepis i zróbcie listę zakupów. Ile mleka potrzeba na 10 naleśników? A ile gramów mięsa potrzebne jest na grilla dla 4 osób?
Badanie zostało przeprowadzone we współpracy z Uniwersytetem w Amsterdamie i zostało zaakceptowane do publikacji przez International Journal for Educational Research. Artykuł w języku angielskim jest dostępny dla każdego.
Jaka jest główna misja szkoły w XXI wieku?
Postęp cywilizacyjny stawia przed szkołą nowe wyzwania. Bowiem musi ona dostosować się do wymogów współczesności. Aby móc efektywnie realizować swoją najważniejszą misję, jaką jest przygotowanie uczniów do rozpoczęcia dojrzałego i świadomego życia. A także wyposażenie ich w wiedzę i umiejętności, które pozwolą dobrze tym życiem kierować. Szkoła musi zatem zmienić środki, drogi i metody, jakimi dociera się do ucznia, aby móc mu przekazać wiedzę i doświadczenia.
Jak powstało kształcenie na odległość?
Postęp technologiczny wpłynął na zmianę stosunku do procesu nauczania i uczenia się. Obok tradycyjnego sposobu nauczania rozwinęło się kształcenie na odległość. Pierwsze modele kształcenia na odległość powstały na rozległych przestrzeniach Australii, USA i Kanady, gdzie ogromne odległości utrudniały uczniowi spotkanie z nauczycielem[2].
Początkowo kształcenie to odbywało się w sposób korespondencyjny, potem przybrało formę modelu multimedialnego, a z czasem pojawiła się telewizja edukacyjna. Upowszechnienie nauczania zdalnego nastąpiło w momencie rozwoju Internetu. Szybko zauważono zalety tej formy kształcenia. Takie jak to, że jest to kształcenie wolne od ograniczeń związanych z miejscem nauczania, czasem nauczania oraz jego tempem.
Jakie są zalety e-learningu?
Techniki zdalnego interaktywnego nauczania są zorientowane na potrzeby indywidualnego odbiorcy. Indywidualizują tempo uczenia się, oszczędzają czas i koszty podróży, a także koszty pobytu i zakwaterowania. Nauczanie przebiega w przyjaznych (zwykle w domu) warunkach środowiskowych. Specjalnie przygotowane materiały dydaktyczne zapewniają wysoki poziom merytoryczny przekazywanych treści, rozwijają zainteresowania i motywację uczącego się[3]. Dzięki dostrzeżeniu tych zalet również w Europie zaczęły pojawiać się Uniwersytety Otwarte. W których sposób pracy wykładowcy i studenta jest podobny do nauczania tradycyjnego, a różnice dotyczą jedynie narzędzi komunikacji.
Czym jest platforma edukacyjna dla dzieci?
System kształcenia zdalnego z wykorzystaniem Internetu i portalu edukacyjnego określany jest mianem modelu asynchronicznego. Podstawowymi narzędziami wykorzystywanymi przez studenta są komputer i Internet. Organizator procesu kształcenia, wykorzystując specjalne oprogramowanie i odpowiedni serwer, tworzy środowisko edukacyjne zwane portalem edukacyjnym, umieszczając na nim odpowiednie materiały dydaktyczne. Uczniowie wykorzystują swój personalny komputer do pozyskania tych materiałów, ich obróbki, rozwiązywania zadań i testów, uzyskania dodatkowych materiałów z biblioteki elektronicznej i porozumiewania się z administracją. Połączenie z portalem realizowane jest w dogodnym dla studiującego czasie.
Czym jest platforma edukacyjna online?
Wiele firm przygotowało odpowiednie platformy edukacyjne dla uczniów do utworzenia portalu edukacyjnego. Platforma edukacyjna dla dzieci jest podstawowym narzędziem tworzenia e-learningu. Jest systemem komputerowym pozwalającym organizować i wspomagać nauczanie przez Internet, spójnym dla określonej instytucji. W praktyce wszelkie zasoby i informacje umieszczane są na serwerach zewnętrznych (w tzw. chmurze) i dostępne z każdego punktu, w którym jesteśmy w stanie się zalogować.
Nowe realia i reżim sanitarny związany z rozwojem pandemii wiosną 2020 roku zmusiły polskie szkoły do rozpoczęcia nauki zdalnej. Wiele szkół organizowało nauczanie z wykorzystaniem powiązanej z dziennikami platformy Librus[4] i narzędzia Microsoft Teams. Zarówno niektórzy nauczyciele, jak i uczniowie stawiali pierwsze kroki w nauczaniu na odległość. Jednak dzięki platformie edukacyjnej zajęcia dydaktyczne odbywały się zgodnie z planem i realizowano treści programowe. Co jeszcze kilka lat wstecz w takiej sytuacji wydawałoby się niemożliwe.
Platforma edukacyjna dla dzieci podstawą e-learningu?
Wraz z postępem technologicznym e-learning staje się coraz popularniejszą formą edukacji. Zadaniem współczesnej szkoły jest nie tylko przygotowanie uczniów do wykorzystania nowoczesnych technologii w uczeniu się. Ale również przygotowanie ich do kształcenia ustawicznego w przyszłości. W tym kontekście wydaje się być zasadnym wdrażanie uczniów do e-learningu. Jedną z możliwości jest upowszechnienie platform edukacyjnych poprzez wzbogacanie tradycyjnego nauczania udostępnianiem materiałów edukacyjnych, pozwalających na samodzielną pracę ucznia bądź pracę z pomocą rodzica.
Rozwiązanie takie jak quizy, gry i filmy są angażujące i atrakcyjne dla dzieci oraz umożliwiają naukę przez zabawę. Ich źródłem jest na przykład nowoczesna platforma edukacyjna Squla. Stworzona dla dzieci w wieku przedszkolnym i uczęszczających do klas 1-6 szkoły podstawowej. Materiały dostępne na platformie są dostosowane do postawy MEN. A to sprawia, że są doskonałym uzupełnieniem materiałów szkolnych i sposobem na utrwalenie wiedzy zdobytej na lekcjach.
E-learning, czyli nowoczesne technologie w nauczaniu
Każda z wymienionych form cechuje się dowolnością miejsca nauki, a czasem także możliwością swobodnego dostosowania czasu nauki do własnych potrzeb, co oznacza dużą elastyczność i może być postrzegane jako niezwykle cenne[5].
Wykorzystanie platform edukacyjnych wspomaga ideę uczenia się przez całe życie z wykorzystaniem e-learningu. Warto podkreślić, że szkoła bez Internetu, pracy w „chmurze” i e-learningu nie będzie szkołą nowoczesną. A jej absolwenci bez umiejętności wykorzystania wymienionych narzędzi w praktyce będą na straconej pozycji na starcie w dorosłe życie. Należy zatem promować i wspierać wykorzystanie w praktyce szkolnej różnorodnych narzędzi oferowanych przez nowoczesne technologie cyfrowe. Takie jak platforma edukacyjna, bo jest to inwestycja w przyszłość.
Autorka
Nauczycielka dyplomowana z wieloletnim stażem zawodowym, odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej, dla której praca z uczniami jest pasją. Absolwentka UŚ w Katowicach – kierunek nauczanie początkowe. Ukończone studia podyplomowe: Informatyka w szkole, Zarządzanie oświatą oraz kursy kwalifikacyjne: terapia pedagogiczna i gimnastyka korekcyjna. Stale doskonali warsztat pracy poprzez udział w kursach, webinarach oraz zdalnie na platformach edukacyjnych dla nauczycieli.
[1] Dr Katarzyna Czekaj, Katarzyna Skierska-Pięta, Poradnik: Innowacje i technologie informacyjne przyszłością nowoczesnej edukacji, Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, Sosnowiec 2011
[2] J.C. Taylor, Distance Education: the Fifth Generation, Proceedings of 19th ICDE World Conference on Open Learning and Distance Education. Vienna-Austria, June 20-24 ,1999.
[3] D. Minoli, Distance Learning. Technology and Applications, Teleport Communications Group, Stevens Institute of Technology, Artech House, Inc. 1996
[4] Katarzyna Dacy-Ignatiuk, Platforma edukacyjna w praktyce szkolnej[5] Anna Sałatarow, Nauczanie zdalne – wyzwanie dla edukacji nie tylko w czasie pandemii, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
Czym są kompetencje kluczowe?
Zgodnie z Zaleceniem Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie[1]kompetencje kluczowe będące połączeniem wiedzy, umiejętności i postaw odpowiednich do sytuacji są potrzebne każdemu uczniowi do samorealizacji i rozwoju osobistego, do bycia aktywnym obywatelem, do integracji społecznej i do zatrudnienia. Wszystkie kompetencje są ze sobą powiązane i wzajemnie się uzupełniają. Oznacza to, że bez opanowania podstawowych umiejętności, czyli czytania, pisania, liczenia oraz umiejętności w zakresie technologii informatycznych i komunikacyjnych, proces uczenia się jest niemożliwy.
Jakie mamy kompetencje kluczowe?
Według Zalecenia wyodrębniono osiem kompetencji kluczowych, wśród których porozumiewanie się w językach obcych wymieniono na samym początku, tuż po porozumiewaniu się w języku ojczystym. Do pozostałych kompetencji zalicza się: kompetencję matematyczną i podstawową naukowo-techniczną, informatyczną, umiejętność uczenia się, kompetencje społeczne i obywatelskie, inicjatywność i przedsiębiorczość oraz świadomość i ekspresję kulturalną[2].
Nauka języków obcych jako kompetencja kluczowa
Porozumiewanie się w językach obcych zgodnie z Zaleceniem oznacza „zdolność do rozumienia, wyrażania i interpretowania pojęć, myśli, uczuć, faktów i opinii w mowie i piśmie w odpowiednim zakresie kontekstów społecznych i kulturalnych w zależności od chęci lub potrzeb danej osoby”[3]. Kompetencja ta wymaga umiejętności mediacji i rozumienia różnic kulturowych. Mówiąc prościej, to umiejętność dająca młodemu człowiekowi poczucie samorealizacji, decyzyjności, sukcesu, otworzenia się na kulturę innych krajów. Dzisiaj znajomość języka angielskiego to kompetencja na miarę obywatela Europy, która otwiera przed młodymi ludźmi szerokie horyzonty.
Nauka angielskiego dla dzieci – jakie przynosi korzyści?
Nauka języka angielskiego niesie za sobą szereg zalet. Jednak przede wszystkim nauczanie języka angielskiego dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym ma znaczenie dla zdolności poznawczych. A także dla sprawności intelektualnej oraz rozwoju mózgu. W praktyce znajomość języka angielskiego oznacza zniesienie granic, wolność podróżowania, swobodę komunikowania się i zawierania nowych znajomości. To także możliwość podjęcia studiów oraz pracy za granicą. Natomiast pod kątem rozwoju kulturalnego – możliwość czytania książek czy oglądania filmów w oryginalnym języku. W kontekście nauki znajomość języka angielskiego poprawia koncentrację i pamięć. Rozwija umysł i wielozadaniowość, otwierając przed młodym człowiekiem dostęp do rzetelnych informacji na najwyższym poziomie.
Jak powinna wyglądać nauka angielskiego dla dzieci w przedszkolu?
Z punktu widzenia nauczyciela nauka angielskiego dla dzieci już w wieku przedszkolnym daje szeroki wachlarz możliwości. Przede wszystkim dzieci nie są oceniane, nie ma też rygorystycznego trzymania się programu. W tym okresie dzieci powinny się osłuchać z językiem poprzez zabawę. Niezbędnymi pomocami są zatem obrazki, materiały wizualne, zabawki, prezentacje multimedialne. W związku z tym, że pamięć dzieci w przedziale wiekowym 3-7 lat bywa bardzo ulotna, często trzeba powtarzać to, co już zostało opanowane. Dzieci najlepiej uczą się przez ruch, dlatego też metoda reagowania całym ciałem, tj. Total Physical Response, jest szczególnie zalecana w tym czasie. Nauczyciel zatem, mając świadomość, że w tym okresie prawa półkula mózgu intensywnie się rozwija, poza przekazem werbalnym powinien wykorzystywać piosenki, prosty tekst, śpiew i taniec[4].
Nauka angielskiego dla dzieci w szkole – na co zwrócić uwagę?
Podstawą nauczania języka angielskiego w szkole jest opanowanie pięciu sprawności językowych: słuchanie ze zrozumieniem, mówienie, czytanie ze zrozumieniem, pisanie, znajomość gramatyki[5]. W praktyce oznacza to stwarzanie takich warunków uczniom. By informacje trafiały do mózgu za pomocą różnego rodzaju bodźców przez wszystkie zmysły. Wykorzystuje się zatem ciekawe prezentacje, plansze, magnetyczne litery, kolorowe pacynki, piosenki, rymowanki, historyjki – czyli wszystko to, co uatrakcyjnia dzieciom zajęcia. Motywacja uczniów do nauki jest najważniejsza, dlatego różnorodny dobór metod i środków dydaktycznych jest kluczowy.
Aplikacja do nauki angielskiego dla dzieci – rola w kształtowaniu kompetencji porozumiewania się w języku obcym
Bardzo ważną rolę w nauce języka angielskiego odgrywa przedszkole oraz szkoła. Aby rozwijać i poszerzać kompetencje dzieci w tym zakresie warto wykorzystać platformy edukacyjne. Również aplikacje mobilne przeznaczone do nauki języków obcych będą ciekawą propozycją dla najmłodszych. Dobrym przykładem takiej platformy edukacyjnej jest Squla. Nauka angielskiego dla dzieci na kilku poziomach trudności odbywa się przez zabawę, przy wykorzystaniu uwielbianych gier oraz quizów edukacyjnych. Przygotowane przez najlepszych nauczycieli, zgodnie z podstawą programową materiały są na bieżąco aktualizowane. Komentarze do zadań, powtórki trudniejszych partii materiału oraz możliwość kontroli postępów dziecka przez rodzica. To zalety, które wyróżniają Squlę spośród innych platform edukacyjnych.
Każdy sposób na naukę jest dobry, pod warunkiem że jest skuteczny i rozwija kompetencje kluczowe. Co za tym idzie nauka angielskiego dla dzieci dostępna już od najmłodszych lat to pierwszy krok. Krok do tego, aby w przyszłości z łatwością wkroczyć w świat pełen nieograniczonych możliwości.
Autor
Psycholog, absolwent Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na Wydziale Pedagogiki i Psychologii oraz studiów podyplomowych w Instytucie Psychologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Posiada wieloletnie doświadczenie w pracy terapeutycznej z dziećmi, młodzieżą oraz z osobami dorosłymi. Obecnie w trakcie studiów z zakresu logopedii. Specjalista z zakresu Europejskiego Rynku Pracy oraz współautor Europejskiej Koncepcji Poradnictwa Zawodowego w Międzynarodowej Mobilności.
[1]Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady. Z dnia 18 grudnia 2006 roku w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2006/962/WE)
[2]Gadomska A, Morusiewicz R., Kształtowanie kompetencji kluczowych w e-learningu jako sposób na indywidualizację nauczania języka obcego. Nauczanie języka obcego a specyficzne potrzeby uczących się. O kompetencjach, motywowaniu i strategiach, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, 2012, s. 425-441
[3]Bogusławska M., Kompetencje kluczowe w edukacji wczesnoszkolnej, Ośrodek Rozwoju Kompetencji Edukacyjnych, WSiP, Warszawa, 2014
[4]Frosztęga-Ryszawy R., Uczenie się języków obcych w świetle neurobiologii, Przegląd Edukacyjny 3/4, (102/103), s. 6-10
[5]Szewczyk A., Technologie multimedialne wspierające dydaktykę języków obcych, Dydaktyka Informatyki 7, 2021, s. 133-140
Czy nowoczesne technologie dają szansę na sukces?
Jak powiedział współzałożyciel i wieloletni Prezes Zarządu korporacji Apple Steve Jobs: „Technologia nie ma znaczenia. To, co się liczy, to wiara, że ludzie są na tyle dobrzy i mądrzy, że jeśli damy im nowoczesne narzędzia, będą w stanie z nimi czynić prawdziwe cuda”[1] – dlatego właśnie powinniśmy nauczyć się odpowiednio je wykorzystywać.
Zadanie to jest największym wyzwaniem dla dorosłych. Którzy często są nastawieni do nowych technologii nieco sceptycznie. Podczas gdy młodzież, a niejednokrotnie nawet dzieci młodsze, funkcjonując w wirtualnej rzeczywistości, czują się jak przysłowiowe ryby w wodzie. Nie należy jednak zapominać, że najważniejszą rolę odgrywa edukacja. Z jednej strony powinna ona włączyć owe technologie w proces dydaktyczny, a z drugiej powinna nauczyć dzieci i młodzież umiejętności dokonywania krytycznej oceny wirtualnej rzeczywistości.
Portal edukacyjny dla dzieci: Internet skarbnicą wiedzy
Nie od dziś wiadomo, że Internet stanowi obecnie największe źródło wiedzy. Według specjalisty w zakresie technologii kształcenia, pedagogiki medialnej i dydaktyki, prof. zw. dr hab. Wacława Strykowskiego, racjonalnie wykorzystywany jest nieocenionym środkiem kształcenia i wychowania dzięki cechom, które posiada. „Po pierwsze, jest narzędziem multimedialnym, dostarcza informacji, stosując kod słowny, obrazowy i działaniowy, operuje wszystkimi formami komunikowania się i integruje wszystkie dotychczasowe media, co sprawia, że proces poznawania staje się interesujący i bardziej zindywidualizowany. Po drugie, umożliwia wzajemne oddziaływanie na siebie osób, aktywizuje je i pobudza, ułatwia i wprowadza różne sposoby kontaktów, zaciera różnice między nadawcą i odbiorcą, co czyni Internet medium interakcyjnym”[2].
Dziecko, wyszukując materiałów na określony temat, odwiedza wiele stron, musi dokonać selekcji zdobytych informacji, wybrać najtrafniejsze z nich poprzez analizę i krytykę. W ten sposób tworzy własną bazę danych, potrzebnych informacji oraz ma poczucie kontroli nad zdobywaną wiedzą. Ponadto, wyszukując różne treści, uczeń znajduje w sieci programy multimedialne, gry i zabawy edukacyjne, które wpływają nie tylko na utrwalenie wiedzy, ale również czynią naukę przyjemniejszą.
Portale edukacyjne atrakcyjną formą udostępniania wiedzy
Dostępność narzędzi pozwalających na budowanie atrakcyjnych form gier i portali edukacyjnych dla dzieci sprawiła, że Internet stał się źródłem bogatej przestrzeni edukacyjnej. W efekcie uczniowie, wyszukując informacji w sieci, mają dostęp do licznych zasobów edukacyjnych. Tzw. portali edukacyjnych zawierających kompleksowe materiały dydaktyczne przygotowane przez specjalistów z różnych dziedzin.
Ponadto portale edukacyjne oprócz treści kształcenia z różnych dziedzin udostępniają różnorodne usługi umożliwiające samodzielne uczenie. Portal edukacyjny dla dzieci zazwyczaj wyróżnia przyjazna, zachęcająca do działania szata graficzna, intuicyjna nawigacja oraz łatwa w obsłudze wyszukiwarka.
Wojciech Ratajek, wykładowca Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Brzegu oraz prezes zarządu Europejskiego Stowarzyszenia Dialogu Edukacyjnego, podaje, że można wyróżnić cztery podstawowe typy portali edukacyjnych występujących w Internecie. Są to:
- strony promujące edukację poprzez zabawę,
- portale edukacyjne – e-learning,
- wideoblogi edukacyjne
- aplikacje na urządzenia mobilne[3].
Strony internetowe, czyli nauka przez zabawę
Strony internetowe są najstarszą formą portali edukacyjnych i stanowią największy, a zarazem najpopularniejszy zasób dostępnych w Internecie materiałów dla dzieci. Portale w tej grupie są bardzo zróżnicowane. Jedne są narzędziami, które wspierają proces dydaktyczny w ramach realizowanych projektów przez instytucje edukacyjne, stowarzyszenia bądź fundacje. Inne zaś stanowią ciekawe zestawy zadań i zabaw edukacyjnych ułożonych według określonych grup tematycznych. Często podzielonych na etapy odpowiadające wiekowi bądź poziomowi umiejętności dziecka.
E-learning przez portal edukacyjny dla dzieci
Portale tego typu wiążą się z e-learningiem. Czyli szkoleniem na odległość realizowanym w ten sposób, że każdy uczestnik najpierw musi zarejestrować się na portalu, podając swoje dane osobowe. Następnie biorący udział w kursie muszą opanować określony materiał i pozytywnie zaliczyć ewaluację postępów w nauce, czyli uzyskać ocenę końcową. Na zakończenie szkolenia uczestnicy otrzymują certyfikaty potwierdzające ukończenie kursu.
Wideoblogi edukacyjne
Wideoblog jest rodzajem portalu, którego pojawienie się związane jest z nieustannym rozwojem technologii. Portal edukacyjny tego rodzaju umożliwia zamieszczanie krótkich filmów na uproszczonych stronach blogowych. Najczęściej pełnią one funkcję edukacyjną, informacyjną, a także rozrywkową.
Aplikacje na urządzenia mobilne
W związku z coraz częstszym wykorzystaniem w czasie nauczania urządzeń mobilnych, tj. smartfonów i tabletów, pojawiły się aplikacje, które umożliwiają uczniom aktywność edukacyjną w Internecie. Cechą tych portali jest ich uproszczona obsługa, przystosowana do sterowania funkcjami za pomocą palca przesuwanego po ekranie dotykowym. Dzięki aplikacjom edukacyjnym dużo łatwiej jest usystematyzować zdobytą wiedzę, powtórzyć materiał albo w prosty sposób wyszukać potrzebne informacje.
Powszechność edukacji zdalnej sprawia, że dzieci i ich rodzice mają do dyspozycji coraz więcej narzędzi do utrwalania i poszerzania wiedzy przekazywanej w szkole. Multimedialne, nowoczesne platformy edukacyjne online takie jak Squla, dostępne nie tylko na komputerze. Ale także na telefonach i tabletach, pozwalają rozwijać umiejętności przez gry i zabawy.
Portal edukacyjny dla dzieci Squla – to więcej niż quizy edukacyjne
Portal Squla.pl oferuje zgodne z podstawą programową MEN quizy i zadania dotyczące każdego przedmiotu szkolnego. Dzięki nim każde dziecko uczęszczające do przedszkola i szkoły podstawowej będzie mogło ćwiczyć swoje umiejętności w angażujący i przyjemny sposób. Rodzice z kolei mogą na bieżąco śledzić postępy dziecka za pomocą konta rodzicielskiego i tygodniowych raportów.
Rozwój technologii powoduje, że nie można przejść obojętnie obok oferowanych w sieci narzędzi służących zdobywaniu bądź utrwalaniu wiedzy. Portale edukacyjne wspomagają nauczanie, jednak należy pamiętać, że do ich wykorzystania w praktyce potrzebne jest właściwe przygotowanie uczniów, które powinno rozpoczynać się od najmłodszych lat.
Autorka
Nauczycielka dyplomowana z wieloletnim stażem zawodowym, odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej, dla której praca z uczniami jest pasją. Absolwentka UŚ w Katowicach – kierunek nauczanie początkowe. Ukończone studia podyplomowe: Informatyka w szkole, Zarządzanie oświatą oraz kursy kwalifikacyjne: terapia pedagogiczna i gimnastyka korekcyjna. Stale doskonali warsztat pracy poprzez udział w kursach, webinarach oraz zdalnie na platformach edukacyjnych dla nauczycieli.
[1] https://www.cnbc.com/2019/10/05/apple-ceo-steve-jobs-technology-is-nothing-heres-what-it-takes-to-achieve-great-success.html
[2] Strykowski Wacław, Edukacyjne walory Internetu, 2005
[3] Ratajek Wojciech, Blogi i portale edukacyjne – nowe formy udostępniania treści w edukacji dziecka. Wydawnictwo ViaFerrata, Nowe Horyzonty Edukacji, Europejskie Stowarzyszenie Dialogu Edukacyjnego, Wrocław
Nie trzeba nikogo przekonywać, że nauczanie zdalne wprowadzone 25 marca 2020 roku w szkołach było dla wszystkich wielkim wyzwaniem. Na ten sposób nauczania nie byli przygotowani uczniowie, nauczyciele, dyrektorzy szkół i rodzice. Pierwsze dni nauki prowadzone w tej formie były więc dla wszystkich eksperymentem.
Badanie przeprowadzone przez Centrum Cyfrowe wśród 1000 nauczycieli szkół podstawowych pokazało, że aż 85% z nich przed zawieszeniem stacjonarnego nauczania nie miało doświadczeń z edukacją zdalną. Nauczyciele jednak bardzo szybko dostosowali się do kompletnie nowej formy pracy i, jak wskazuje Centrum Cyfrowe, ponad połowa nauczycieli szybko wprowadziła lekcje na żywo, w czasie rzeczywistym, za pomocą różnego rodzaju platform.
W przypadku uczniów było niestety zdecydowanie gorzej. Z badań Centrum Cyfrowego i Librusa wynika, że spora grupa nie mogła odnaleźć się w nowej sytuacji i wypadła z nauczania, a około jedna trzecia dzieci miała problemy sprzętowe. Jak wynika z badań, rodzice oceniając nauczanie zdalne mieli zdania podzielone: część oceniała je bardzo dobrze, ale byli i tacy, którzy ocenili je zdecydowanie negatywnie.
Nauczanie zdalne z perspektywy czasu
Dzisiaj, po prawie trzymiesięcznej pracy zdalnej, wszyscy jesteśmy bogatsi o nowe doświadczenia. Wyciągamy wnioski i pracujemy nad tym, by w razie konieczności wprowadzenia tej formy nauczania robić to jak najlepiej i skutecznie. Wymaga to współpracy uczniów, nauczycieli i rodziców, a także zweryfikowania dotychczas podejmowanych działań określonych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w opracowanym pod koniec marca poradniku. Aby nauczanie zdalne ostatecznie było skuteczne przed dyrektorem szkoły, nauczycielami, dziećmi i ich rodzicami stoją nowe wyzwania dostosowywane na bieżąco przez nauczycieli, których wdrożenie powinno przynieść oczekiwane efekty.
Zgodnie z tym Dyrektor szkoły:
1. Wyznacza zadania nauczycielom i nadzoruje ich pracę.
2. Organizuje zajęcia zdalne zgodnie z tygodniowym planem zajęć
3. Poprzez stronę internetową szkoły oraz dziennik elektroniczny na bieżąco informuje o najważniejszych zmianach w trybie pracy szkoły
4. Ustala wspólnie z Rada Pedagogiczną:
- – sposób komunikowania się z uczniami i rodzicami,
- – możliwości ucznia do korzystania z materiałów elektronicznych,
- – ilość przekazywanego materiału w danym dniu,
- – metody monitorowania postępów uczniów oraz sposób weryfikacji ich wiedzy i umiejętności,
- – formy informowania uczniów i rodziców o postępach w nauce.
5. Wspomaga uczniów mających problemy ze sprzętem.
Nauczyciele:
1. Organizują pracę z uczniami, informując ich o możliwym trybie pracy (formach i częstotliwości kontaktu, zakresie zadań, materiałach, terminach i formach oddawania prac itp., zasadach oceniania).
2. Prowadzą zajęcia w sposób atrakcyjny dla uczniów wykorzystując technologie IT. W tym zajęcia na żywo, platformy edukacyjne, dzienniki elektroniczne, epodręczniki, zasoby Internetu itd.
3. Dostosowują zakres przekazywanych treści i zadań zadawanych do wykonania do możliwości uczniów.
4. Uwzględniają fakt, że nie wszyscy uczniowie mogą mieć w pełni swobodny dostęp do sieci. A niektórzy muszą dzielić się komputerem z rodzeństwem (konsultacje z innymi nauczycielami).
5. Przestrzegają zasady, że terminy wykonania zadań nie mogą być zbyt krótkie oraz panują nad zachowaniem równomiernego obciążenia ucznia w korelacji z otrzymywanymi zadaniami z innych przedmiotów.
6. Starają się, by instrukcje dla uczniów były proste i jasne.
7. Regularnie oceniają prace przesłane przez uczniów starając się udzielać wskazówki do dalszej pracy
Uczniowie:
1. Samodzielnie lub z pomocą rodziców (I-III) nawiązują kontakt z wychowawcą i nauczycielami zgodnie z ustaleniami.
2. W zależności od wieku i stopnia samodzielności w korzystaniu z narzędzi do kontaktu zdalnego – organizują naukę własną w domu.
3. Pamiętają o systematycznej pracy.
4. Wszelkie wątpliwości co do formy, trybu czy treści nauczania uczniowie na bieżąco zgłaszają nauczycielom (samodzielnie lub prosząc o pośrednictwo rodziców).
5. Nie przedłużają zbędnie czasu spędzonego przy komputerze. Stosują przerwy.
6. Przestrzegają zasad bezpieczeństwa w pracy z komputerem i w Internecie.
7. Pamiętają o etykiecie językowej i kulturze w komunikacji z nauczycielami (zwroty grzecznościowe).
Rodzice:
1. Zachęcają dzieci do samodzielnej pracy (kontrola rodzicielska).
2. Pozostają w kontakcie z wychowawcą i nauczycielami: korzystają regularnie z dziennika elektronicznego, sprawdzają stronę internetową szkoły.
3. W miarę możliwości wspierają dzieci w wykonywaniu zadanych prac.
Nauczanie zdalne jest formą pracy wymagającą dobrej organizacji, przejrzystych i zrozumiałych dla wszystkich instrukcji, systematyczności, zaangażowania zarówno nauczycieli jak i uczniów, a w przypadku najmłodszych, także rodziców. Pamiętajmy, że nic nie przychodzi samo, wszystkiego warto spróbować, a na naukę nigdy nie jest za późno.
Wpływ cyfryzacji na zadania współczesnej szkoły
W czasach dynamicznego rozwoju technologii, która zdecydowanie wywiera wpływ na wszystkie dziedziny naszego życia, nie sposób wyobrazić sobie szkoły, która pozostaje wobec nich obojętna. Przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym jest jednym z ogólnych zadań szkoły określonym w podstawowym dokumencie reformy edukacji, tzw. podstawie programowej. Co więcej, w tym samym dokumencie zapisano, że: „Nauczyciele mają stwarzać uczniom warunki do nabywania umiejętności poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz posługiwania się w tym technologią informacyjną”[1]. W praktyce zapis ten oznacza, że najpierw należy nauczyć uczniów posługiwania się nowoczesnymi technologiami. A następnie korzystać z nich w nauczaniu wszystkich przedmiotów. Prof. Macieja Sysło stwierdza: „Technologia informacyjna powinna w edukacji przenikać do różnych dziedzin nauczania, gdyż tylko wtedy szkoła ma szansę przygotować uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym, w którym informacja i związana z nią technologia będą podstawowym środkiem i narzędziem w życiu każdego człowieka”[2].
Wyzwania stojące przed nauczycielami we współczesnej szkole
Realizacja zadań szkoły w zakresie wykorzystania technik informacyjnych stawia wyzwanie każdemu nauczycielowi w zakresie aktualizowania i unowocześniania swojego warsztatu pracy. Dzisiaj od nauczyciela wymaga się czegoś więcej niż wiedzy z zakresu dydaktyki własnego przedmiotu. Współczesny nauczyciel to nauczyciel medialny, który raz jest nadawcą, innym razem odbiorcą, twórcą i odtwórcą komunikatów medialnych. Media mogą być narzędziem twórczej pracy pedagoga lub metodą kształcenia. Tak różne role wymagają od nauczyciela wiedzy i umiejętności w tworzeniu przekazów, analizowaniu gotowych treści, włączaniu mediów w proces kształcenia. Krzysztof Konarzewski określa współczesnego nauczyciela jako połączenie „mistrza tematu (znawcy teorii, przyuczonego do jej przekazywania) i mistrza nośnika (znawcy przekazywania przyuczonym do teorii)”[3]. Wynika stąd, że każdy nauczyciel powinien być przygotowany do posługiwania się technologią informacyjną. Czy to w pracy własnej czy w pracy z uczniami.
Platforma edukacyjna w doskonaleniu warsztatu pracy nauczyciela
Chcąc sprostać wymaganiom wobec współczesnej szkoły, wielu nauczycieli doskonali swój warsztat, starając się nadążyć za nowymi technologiami. A co za tym idzie wprowadzić jak najwięcej nowych narzędzi do swojej praktyki szkolnej. Co więcej, wielu nauczycieli, podążając za postępem technologicznym, wybiera e-learning jako współczesną metodę kształcenia. Umożliwia on pokonanie dotychczasowej bariery odległości w dostępie do wiedzy, stwarza możliwość dostosowania ścieżki rozwoju i doboru zadań do indywidualnych potrzeb, zapewnia swobodę w ustalaniu czasu i tempa pracy. A także zapewnia atrakcyjność zadań i materiałów dydaktycznych. Podstawowym narzędziem e-learningu są platformy edukacyjne dla nauczycieli, które służą nie tylko poszerzaniu swojej wiedzy, nabyciu nowych umiejętności bądź kwalifikacji, ale również w celu zdobycia inspiracji do pracy ze swoimi uczniami. To właśnie poprzez platformy edukacyjne nauczyciele wymieniają się swoimi doświadczeniami i realizują projekty, które służą podnoszeniu jakości pracy.
Wykorzystanie platformy edukacyjnej w pracy z uczniami
Zadaniem współczesnej szkoły jest nie tylko przygotowanie uczniów do wykorzystania nowoczesnych technologii w uczeniu się. A również przygotowanie ich do ustawicznego kształcenia w przyszłości. Chcemy, aby nasi uczniowie byli nastawieni na ciągłe zdobywanie nowej wiedzy. Aby potrafili wykorzystać w tym celu możliwości oferowane im przez nowoczesne technologie. Należy zatem już w szkole wprowadzać uczniów w świat e-learningu.
Platformy edukacyjne dla nauczycieli a praktyka szkolna
Upowszechnienie w praktyce szkolnej platformy edukacyjnej dla nauczycieli daje możliwość wykorzystania zadań interaktywnych, filmów, grafik, animacji. Czyli takich form urozmaicenia materiału edukacyjnego, które często ze względów technicznych są trudne do wprowadzenia na tradycyjnej lekcji. Ponadto nauczyciel może udostępniać swoim uczniom quizy, interaktywne testy, lekcje online, do których uczniowie mogą powracać w każdej chwili. Wielu nauczycieli inspiruje swoich uczniów do racjonalnego i pożytecznego spędzania czasu. Proponują im pracę na wartościowych platformach edukacyjnych, które oferują mnóstwo atrakcyjnych zadań i quizów, gier opartych na treściach zawartych w podstawie programowej kolejnych etapów kształcenia. Platformą edukacyjną, która wspomaga pracę nauczycieli przedszkoli oraz nauczycieli szkół podstawowych, jest Squla.
Jako nauczyciel możesz zarejestrować się i założyć konto na Squli całkowicie za darmo. Darmowe konta możesz stworzyć również dla swoich podopiecznych. W godzinach 8-15 uczniowie mogą wykonywać quizy i zadania na swoim darmowym koncie. Ty zaś możesz śledzić ich postępy i otrzymywać raporty z ich pracy na swoim koncie nauczyciela.
Platformy edukacyjne dla nauczycieli i uczniów wpisują się w trend promowania współczesnej cyfrowej szkoły. A także wspomagają ideę uczenia się przez całe życie z wykorzystaniem e-learningu. Należy zatem promować i wspierać wykorzystanie w praktyce szkolnej różnorodnych narzędzi oferowanych przez nowoczesne technologie cyfrowe.
Autorka
Nauczycielka dyplomowana z wieloletnim stażem zawodowym, odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej, dla której praca z uczniami jest pasją. Absolwentka UŚ w Katowicach – kierunek nauczanie początkowe. Ukończone studia podyplomowe: Informatyka w szkole, Zarządzanie oświatą oraz kursy kwalifikacyjne: terapia pedagogiczna i gimnastyka korekcyjna. Stale doskonali warsztat pracy poprzez udział w kursach, webinarach oraz zdalnie na platformach edukacyjnych dla nauczycieli.
[1] http://men.waw.pl [dostęp 20.04.2021]
[2] M.M. Sysło, Technologia Informacyjna w edukacji, Instytut Informatyki, Uniwersytet Wrocławski
[3] K. Konarzewski, Jak kształcić polskich nauczycieli, Społeczeństwo Otwarte, 12/1997
Nauka języków obcych – kiedy powinna się zacząć?
Neurobiolodzy zgodnie twierdzą, że najlepszy okres na rozpoczęcie nauki języka obcego to pierwsze dziesięć lat życia głównie ze względu na dużą plastyczność mózgu w tym czasie[3]. Wczesne rozpoczynanie nauki języka obcego jest możliwe dzięki otwartości dziecka na nowe doświadczenia, ciekawości świata, chęci eksperymentowania i potrzebie komunikowania się z innymi. Twierdzi Arnold Gesell, amerykański psycholog kliniczny, pediatra i profesor na Uniwersytecie Yale.
Aplikacja do nauki angielskiego dla dzieci – Squla
Najważniejszą cechą dzieci w tym okresie jest to, że wykazują chęć do naśladowania i nie boją się popełniać błędów[4]. Hanna Komorowska, polska pedagog, anglista, językoznawca, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, wskazuje na zasadność wczesnego wprowadzania nauki języka obcego: „wcześnie rozpoczęta nauka ma na celu osłuchiwanie z językiem, budowanie pozytywnej motywacji i stwarzanie podwalin pod przyszłą, już systematyczną pracę nad językiem. Co więcej, uwrażliwia na dźwięki innego języka, zwiększa otwartość na nowe bodźce oraz sprzyja kreatywności dziecka. Wczesny start jest więc wychowawczo wskazany, a językowo skuteczny”[5].
Nauka języka angielskiego dla dzieci – jak urozmaicić zabawę?
Dzieciom wszystko kojarzy się z zabawą, przyjemnością i eksperymentowaniem. Dlatego też wprowadzanie najmłodszych w świat języka obcego powinien być fascynującą przygodą, zachęcającą do uczestniczenia w niej. Zgodnie z założeniami edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej poznawanie nowego języka obcego powinno odbywać się za pomocą wszystkich zmysłów. Podaje dr Anna Jaroszewska, Kierownik Zakładu Glottodydaktyki na Uniwersytecie Warszawskim. Takie multisensoryczne podejście do nauczania poprawia zdolność przyswajania nowego materiału oraz zapamiętywania poznanych treści, co z kolei zdecydowanie przyspiesza proces uczenia się[6]. Zgodnie z tym nauczanie języka angielskiego powinno być mądrze zaplanowane przez nauczyciela. Tak, aby podczas zajęć można było wykorzystać wszystkie możliwe formy ludyczne. Powiązane z ruchem, czyli piosenki, rymowanki, gry i zabawy językowe i ruchowe, bajki oraz baśnie wraz z rysunkami i dodatkowymi rekwizytami. Nowoczesna edukacja stawia na naturalność i ciekawość, która bez wątpienia jest integralną częścią świata dziecka.
Total Physical Response, czyli nauka angielskiego przez ruch
Wśród wielu metod stosowanych do nauki języka angielskiego jedna zdecydowanie wyróżnia się na tle pozostałych – jest to Total Physical Response, czyli metoda reagowania całym ciałem. Została stworzona przez Amerykanina Jamesa Ashera w latach sześćdziesiątych XX wieku. Jej fenomen polega na tym, że odbywa się bez podręcznika, poprzez ruch. Dzieci, patrząc na nauczyciela, słuchając go, obserwując jego gesty i czynności, które wykonuje, próbują odgadnąć sens wypowiedzi. Następnie wszyscy naśladują zachowania nauczyciela, aby z czasem samodzielnie wykonywać i wymawiać polecenia. Jest to niezwykle ciekawa metoda, niezastąpiona w edukacji najmłodszych i angażująca do pracy obydwie półkule mózgu – lewą przez język i mowę oraz prawą przez ruch, co przyczynia się do lepszego przyswajania różnego rodzaju struktur językowych[7].
Bajki sposobem na naukę języków obcych
Wszystkie dzieci uwielbiają bajki i baśnie. Ich zaletą jest ciekawa fabuła i przystępny język. Właśnie dlatego coraz chętniej wykorzystuje się je do nauki języków obcych. Na podstawie wielu badań opracowanych przez znanych pedagogów. Takich jak Jolanta Gładysz, Jan Iluk, Urszula Kropaczewska czy Małgorzata Pamuła. Można stwierdzić, że wykorzystanie bajek i baśni podczas zajęć z najmłodszymi przyczynia się do doskonalenia umiejętności językowych. Ponadto podczas czytania bajek rozwija się umiejętność słuchania oraz rozumienia tekstów, a także pojawiają się pozytywne emocje, dzięki którym dzieci są jeszcze bardziej zmotywowane do nauki[8].
Nauka języka angielskiego przez bajki
Na podstawie wieloletnich obserwacji oraz badań nad nauczaniem języka obcego przy pomocy bajek pedagog Agnieszka Horyza opracowała autorską metodę do nauki języków obcych – Kraina Baśni. Jest to metoda przeznaczona dla dzieci w wieku od 2 do 9 roku życia. A jej podstawą są najpiękniejsze, najbardziej znane bajki i baśnie. Tworzą one swego rodzaju podróż językową, budującą obcojęzyczne umiejętności najmłodszych. Jak podaje autorka, „bardzo ważne są pomoce dydaktyczne i zaplanowany proces edukacyjny. Środki użyte do ekspozycji na język obcy powinny realizować założenia oraz dostosować się do osiągnięć nauki z zakresu rozwoju pierwszego języka u dzieci, bilingwizmu oraz założeń psychologii rozwojowej dziecka”[9]. Poprzez wspomniane pomoce dydaktyczne rozumie się pacynki, środki wizualne, audialne i audiowizualne oraz technologie informacyjno-komunikacyjne.
Aplikacja do nauki angielskiego dla dzieci – Squla
Dla najmłodszych najważniejsza w nauce języka angielskiego będzie odpowiednia motywacja. A nie ma lepszego motywatora niż zdobywanie punktów za udzielenie prawidłowej odpowiedzi i przechodzenie do kolejnych etapów gry. Quizy i gry edukacyjne dostępne na platformie Squla przygotowują z największą starannością nauczyciele. Specjaliści w swoich dziedzinach. Na każdym etapie edukacji są one zgodne z podstawą programową. Dzieci uczą się przez zabawę, poznają nowe słówka, zwroty i gramatykę, czyli owocnie wykorzystują czas spędzony na platformie. Przyjemna szata graficzna, intuicyjna obsługa, często aktualizowane materiały… Czy także możliwość śledzenia postępów dziecka przez dostęp z poziomu konta rodzica. To sprawia, że Squlę uwielbiają nie tylko dzieci, ale także dorośli.
Możliwości na uatrakcyjnienie dzieciom nauki języka angielskiego jest naprawdę mnóstwo. Niezliczone ilości dostępnych na rynku podręczników, książek, plansz, gier, kart obrazkowo-słownych, plakatów, nagrań audio, zabaw… A także własnoręcznie przygotowanych pomocy. Sprawiają one, że nauka wcale nie musi być trudna, a wręcz przeciwnie – może stać się ciekawa i przyjemna.
Autorka
Nauczycielka dyplomowana z wieloletnim stażem zawodowym, odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej, dla której praca z uczniami jest pasją. Absolwentka UŚ w Katowicach – kierunek nauczanie początkowe. Ukończone studia podyplomowe: Informatyka w szkole, Zarządzanie oświatą oraz kursy kwalifikacyjne: terapia pedagogiczna i gimnastyka korekcyjna. Stale doskonali warsztat pracy poprzez udział w kursach, webinarach oraz zdalnie na platformach edukacyjnych dla nauczycieli.
[2] Basińska A., Teoria w pigułce. Zestaw 8, Zeszyt 1, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa, 2017, s. 8
[3] Frosztęga-Ryszawy R., Uczenie się języków obcych w świetle neurobiologii, Przegląd Edukacyjny 3/4, (102/103), s. 6-10
[4] Sala-Suszyńska J., English at primary education, Society and Education, 2015, s. 229-237
[5] Komorowska H., Nauczanie języka obcego. Propozycje strategii oświatowej, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 1995
[6] Jaroszewska A., Gry i zabawy w nauczaniu języków obcych dzieci w młodszym wieku szkolnym w kontekście wielokulturowości, Poznań, 2008, s. 157-158
[7] Brzozowska P., Metoda Total Physical Response w praktyce szkolnej – przykłady ćwiczeń z języka angielskiego, Języki Obce w szkole, 2013, s. 124-127
[8] Krawiec M., Lipiejko M., Zastosowanie oraz rola bajek i baśni w nauczaniu języka obcego dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Wskazania studentów kierunku pedagogiczno-językowego, Orbis Linguarum, nr 53, 2019, s. 355-367[9] Horyza A., Rola baśni i bajek w nauczaniu języków obcych, Od języka do kultury, literatury, sztuki i mediów, Wałbrzych, 2012, s. 67-79
Jakie podjąć działania, by pokazać uczniom, że matematyka może być interesująca? Pokazać, że jest ona wszędzie i korzystamy z niej każdego dnia. A także, że nie trzeba wielkiego wysiłku ani wybitnych zdolności, by zrozumieć i polubić matematykę?
Czy każdy jest urodzonym matematykiem?
Cytowana powyżej specjalistka edukacji matematycznej małych dzieci twierdzi, „że w związku z naturalnymi zdolnościami starszym dzieciom wystarczy nie przeszkadzać w rozwoju uzdolnień matematycznych, a te mniej hojnie obdarzone w tym względzie przez naturę wystarczy nieco wspomóc. Tylko tyle trzeba, aby zdolności matematyczne rozwijały się u wszystkich dzieci”[2].
Zgodnie z tym poglądem nauczyciel powinien stwarzać sytuacje nie tylko wywołujące zainteresowanie dziecka, ale również umożliwiające opanowanie podstawowych treści. Prawidłowo zaplanowana praca dydaktyczna powinna umożliwić uczniom wszystkie sposoby poznawania, tj. działanie, odkrywanie, przeżywanie i przyswajanie, a jednocześnie nie może być szablonowa i monotonna.
Czy gry edukacyjne rzeczywiście motywują dzieci do nauki?
Harmonijną integrację wszystkich sposobów poznawania oraz aktywny udział uczniów w zajęciach matematycznych umożliwia stosowanie odpowiednio dobranych zabaw i gier dydaktycznych. Dydaktycy matematyki, np. Zoltán Pál Dienes, Zbigniew Semadeni, Zofia Krygowska, Henryk Moroz, zgodnie wskazują na wielką rolę gier i zabaw w procesie nauczania[3].
Gry edukacyjne i zabawy towarzyszyły dzieciom od najmłodszych lat i rzadko kojarzą się im z nauką. Właśnie dlatego przystępują one chętnie do pracy w formie gier i zabaw, wykazując nie tylko zaangażowanie, ale także inicjatywę, co sprzyja uczeniu się. Jak podaje Wanda Hemmerling, wyniki badań pokazują, że gry i zabawy doskonalą niemal wszystkie operacje myślowe. Przyczyniają się one do rozwijania spostrzegawczości, wyobraźni i pamięci. Poprzez swą atrakcyjność i element rywalizacji budzą pozytywną motywację do maksymalnego wysiłku intelektualnego. Uczniowie podczas gier i zabaw na lekcjach matematyki przyswajają różne reguły, zapamiętują je i stosują we właściwym momencie[4].
Czy w świetle nauki gra edukacyjna i zabawa to to samo?
W praktyce pojęcia gry edukacyjne i zabawy występują prawie jednocześnie. A różnice między nimi nie są dość ostre i dlatego bywają ze sobą utożsamiane, jednak pojęć tych nie należy używać zamiennie. Według Wincentego Okonia zabawa jest „działaniem wykonywanym dla własnej przyjemności, a opartym na udziale wyobraźni, tworzącej nową rzeczywistość” […]
Gra dydaktyczna to odmiana zabawy, polegająca na przestrzeganiu ustalonych wcześniej reguł, wymagająca wysiłku myślowego. W grze najbardziej istotny jest kontynuujący ją element emocjonalny, pewien stopień napięcia, które wynika z samej zabawy, rywalizacji i chęci wygranej”[5]. Zakres pojęcia zabawy jest szerszy od zakresu pojęcia gry. Każda gra jest zabawą, lecz nie każda zabawa jest grą. Główną cechą różniącą grę od zabawy jest to, że celem wykonywanych podczas gry czynności jest wygrana jednej ze stron. Chęć wygranej jest motorem dla uczniów do maksymalnego wysiłku intelektualnego.
Gra edukacyjna matematyczna – jakie są zalety jej stosowania?
Klasyfikacje gier dydaktycznych są różne, ale żadna nie jest powszechnie przyjęta. Zofia Krygowska, uwzględniając aspekt dydaktyczny, wyróżniła gry strukturalne i sprawnościowe[6]. Czesław Kupisiewicz zaproponował podział na gry stymulacyjne, sytuacyjne, inscenizacje i giełdę pomysłów[7].
Świadomie zaplanowana i przeprowadzona w czasie lekcji gra edukacyjna matematyczna może być wykorzystana do ćwiczenia sprawności rachunkowych. Może stanowić bazę do zdobywania doświadczeń. Stwarzać pewne sytuacje, do opisu których potrzebne będzie słownictwo języka matematycznego. Może także przygotowywać do wprowadzenia pewnych pojęć, służyć utrwaleniu wcześniej zdobytych wiadomości i umiejętności. Istotą metodycznego stosowania gier edukacyjnych w edukacji wczesnoszkolnej jest ich odpowiedni dobór oraz organizacja pracy w formach pracy dwójkowej, zespołowej i zbiorowej.
Jak właściwie dobierać matematyczne gry edukacyjne?
Gra edukacyjna matematyczna stosowana na lekcjach matematyki powinna:
- być dostosowana do możliwości percepcyjnych ucznia, gdyż zbyt łatwa gra nie kształci, zaś trudna zniechęca;
- powinna wnosić do lekcji coś nowego (by uczniowie byli nią zainteresowani) i powinna być zastosowana w określonym celu;
- nauczyciel przed przystąpieniem do gry powinien dokładnie wyjaśnić jej reguły i sprawdzić stopień ich zrozumienia (warto rozegrać jedną próbną partię);
- gra powinna zajmować tylko część lekcji ze względu na krótkotrwały charakter uwagi dziecka;
- gry należy stosować z umiarem, aby nie doprowadzić do przesytu;
- w czasie trwania gry nie wolno podsycać indywidualnego współzawodnictwa;
- każdy uczeń powinien wziąć udział w grze;
- pomoce do gier powinny być estetyczne, gdyż swoim wyglądem zachęcają do podjęcia działań.
Wykorzystanie gier w nauce może sprawić, że nawet dotąd nielubiany przedmiot będzie podstawą do świetnej zabawy. Dzięki temu dzieci są w stanie polubić nie tylko matematykę, ale każdy przedmiot nauczany w szkole. Gry edukacyjne warto stosować nie tylko podczas zajęć lekcyjnych. Ale także w domu, szczególnie kiedy nauczanie odbywa się w trybie zdalnym.
Portal edukacyjny Squla – gry i zadania z matematyki online
Źródłem ciekawych i angażujących gier i zabaw matematycznych jest Squla. Nowoczesny portal edukacyjny dla dzieci w wieku przedszkolnym i uczniów klas 1-6. Na platformie dostępne są nie tylko gry edukacyjne. Ale także quizy czy filmy, które są zgodne z podstawą programową Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Dzięki wykorzystaniu gier i zabaw uczniowie mogą nie tylko polubić matematykę. Mogą również osiągać sukcesy, gdyż wiedza zdobyta podczas działania z pełnym zaangażowaniem ucznia jest trwała i łatwo przeradza się w umiejętności. W ten sposób istnieje szansa na zmianę stosunku uczniów do królowej nauk – matematyki.
Autorka
Nauczycielka dyplomowana z wieloletnim stażem zawodowym, odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej, dla której praca z uczniami jest pasją. Absolwentka UŚ w Katowicach – kierunek nauczanie początkowe. Ukończone studia podyplomowe: Informatyka w szkole, Zarządzanie oświatą oraz kursy kwalifikacyjne: terapia pedagogiczna i gimnastyka korekcyjna. Stale doskonali warsztat pracy poprzez udział w kursach, webinarach oraz zdalnie na platformach edukacyjnych dla nauczycieli.
[3] Edmund Stucki, Metodyka nauczania matematyki w klasach niższych, Cz. III, WSP, Bydgoszcz 1994, s.50
[4] Wanda Hemmerling, Gry i zabawy dydaktyczne umożliwiające poznanie bezpośredni, IKNiBO, Poznań 1981
[5]Wincenty Okoń, Słownik Pedagogiczny, PWN, Warszawa 1981
[6] Zofia Krygowska, Zarys dydaktyki matematyki, t. 3, WSiP, Warszawa 1980[7]Czesław Kupisiewicz, Podstawy dydaktyki ogólnej, PWN, Warszawa 1980, s. 144-145
