Kompetencje XXI wieku. Sprawdź, jak rozwijać kluczowe kompetencje u dziecka

Niepewnością napawa fakt, że nasze dzieci w przyszłości będą musiały radzić sobie w rzeczywistości, która dla nas jest obca. Być może będą one wykonywać zawody, które jeszcze nie istnieją. A automatyzacja i cyfryzacja rozwiną się do tego stopnia, że rynek pracy będzie wyglądał zupełnie inaczej. W 2018 roku Rada Unii Europejskiej  wydała zalecenia w sprawie rozwijania kluczowych kompetencji. Wdrażane w procesie edukacji młodego pokolenia, pozwolą im na funkcjonowanie w dorosłości. Sprawdźmy zatem, czym są te kluczowe kompetencje, by wiedzieć, czy nasze dziecko je posiada.

Umiejętności, jakie według Rady Europejskiej powinien posiadać obywatel przyszłości, to m.in. komunikowanie się w mowie i piśmie w różnych sytuacjach komunikacyjnych oraz elastyczność w dostosowywaniu się sposobu porozumiewania się do wymogów danej sytuacji.  Na uwagę zasługują umiejętności związane z rozróżnianiem źródeł informacji oraz z ich wykorzystywaniem i gromadzeniem. Podkreśla się również znaczenie umiejętności krytycznego myślenia oraz formułowania i wyrażania własnych argumentów.

Nie trudno się domyślić, że w związku z tym, że świat stał się globalną wioską. To właśnie umiejętność komunikowania się w języku obcym jest jedną z podstawowych kompetencji. Oprócz konieczności opanowania języka obcego, Rada Unii Europejskiej kładzie również nacisk na to, by uczyć młodych ludzi szacunku do swojego języka. Ale również do języków ojczystych migrantów oraz zindywidualizowanych profili językowych każdej z osób. Zaleca się, by od najmłodszych lat wzbudzać w dzieciach ciekawość różnymi kulturami oraz językami. Jak się okazuje kluczowe kompetencje językowe mają wymiar międzykulturowy.

Kompetencje matematyczne postrzegane są tutaj jako zdolność rozwijania i wykorzystywania myślenia matematycznego do tego, by rozwiązywać problemy w codziennych sytuacjach. Zarówno tych prywatnych, jak i zawodowych. Podobnie jak nauki przyrodnicze, powinny wypływać one z chęci wyjaśniania świata. I to właśnie do rozbudzania ciekawości świata u dzieci zachęcani są nauczyciele. Kluczowe kompetencje dotyczące nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii oparte są nie tylko na solidnej znajomości zasad, które rządzą światem przyrody. Opierają się one również na rozumieniu zmian, które powoduje działalność człowieka oraz rozumieniu swojej odpowiedzialności jako mieszkańca planety Ziemia.

Troska o to, by korzystanie z technologii cyfrowych było bezpieczne, krytyczne, etyczne i odpowiedzialne to zapewne jedno z większych wyzwań przyszłości. Według Rady Unii Europejskiej, kompetencje cyfrowe obejmują właśnie krytyczne i bezpieczne korzystanie z technologii cyfrowych do celów uczenia się, pracy i udziału w społeczeństwie. Tworzenie treści cyfrowych, ich programowanie, udostępnianie, filtrowanie oraz uzyskiwanie do nich dostępu, to niewątpliwie umiejętności konieczne w XXI wieku.  Znajomość prawnych i etycznych zasad z nimi związanymi, jest tak samo ważna i sprawiać będzie, że cyfrowy świat stanie się bezpieczniejszy.

Według specjalistów, aby nasze dzieci dobrze radziły sobie w przyszłości, należy rozwijać w nich, już od samego początku konkretne umiejętności. A mianowicie umiejętność radzenia sobie ze złożonością problemów oraz krytyczną refleksję. Do cennych umiejętności, nad którymi należy pracować, zaliczają się również radzenie sobie ze stresem oraz umiejętność porozumiewania się w zróżnicowanym środowisku.

Rada Unii Europejskiej podkreśla również wagę, jaką w XXI będą odgrywać postawy, takie jak dążenie do pokonywania uprzedzeń, poszanowanie różnorodności innych osób, ich potrzeb oraz asertywność i prawość. Uczenie się powinno zaś mieć wymiar przede wszystkim pragmatyczny.

Odpowiedzialności społeczna i etyczna, które wynikają z rozumienia pojęć i struktur społecznych, prawnych, gospodarczych i politycznych jest kolejną kompetencją, w którą należy uposażyć młodego człowieka. Obywatel XXI wieku powinien umieć skutecznie angażować się w sprawy służące społeczności lokalnej oraz brać udział w procesach podejmowania decyzji niezależnie od ich szczebla. Z pewnością wielkim wyzwaniem będzie dla naszych dzieci zrozumienie tego, w jaki sposób media funkcjonują w demokratycznym społeczeństwie, dlatego kolejny raz Rada Unii Europejskiej podkreśla rolę myślenia krytycznego.

Według ekspertów Unii Europejskiej jedne z wielu kompetencji w zakresie przedsiębiorczości to:

Są one kompetencjami przedsiębiorczości opartej na kreatywnym myśleniu, wytrwałości oraz krytycznym myśleniu. Młodym ludziom powinna towarzyszyć otwartość na przyszłość, a także podejmowanie decyzji finansowych.

W zaleceniach czytamy, że sztuka jest sposobem postrzegania i kształtowania świata. Ważne zatem jest, by znać i rozumieć sposoby przekazywania zamierzeń twórców sztuki. Poszanowanie i otwartość w stosunku do różnych form ekspresji kulturalnej to postawa, jaka powinna towarzyszyć nam od najmłodszych lat. Znajomość lokalnych i międzynarodowych kultur i sposobów ekspresji pogłębi wiedzę młodego człowieka. A także wpłynie na otwartość w wyobrażaniu sobie nowych możliwości.

Jak wynika z powyższej analizy zaleceń wydanych przez Radę Unii Europejskiej, w cyfrowym, zautomatyzowanym świecie, w którym jeszcze większą rolę odgrywać będą nowe technologie, do łask powrócić mają  „kompetencje miękkie”. Zatem oprócz wspomnianych kompetencji cyfrowych, będących wymogiem. Elastyczność, umiejętność łączenia wiedzy z różnych dziedzin, czy też komunikatywność i empatia, stanowić będą realną przewagę na rynku pracy przyszłości. Warto zatem już teraz rozwijać je u swoich dzieci.