Gry edukacyjne dla dzieci drogą do wiedzy

Historia pokazuje, że ludzie od tysięcy lat stosowali gry w procesie edukacji. Występujące w nich elementy zdrowej rywalizacji i działań zespołowych są dla nas naturalnymi mechanizmami. Warto wspomnieć, że nawet obowiązujący do dziś system oceniania wywodzi się z tych mechanizmów, które nie tylko pozwalały na porównywanie między sobą uczniów, ale w bardzo sprawny sposób dostarczały im informacji zwrotnej o ich postępach.

Danuta Topa w artykule „Gry dydaktyczne w wielostronnym kształceniu” pisze, że „dydaktyczną funkcję gier pierwsi odkryli wojskowi. Swoje gry tworzyli po to, żeby opanować sztukę zachowania się w złożonych sytuacjach konfliktowych. Gry jako metody kształcenia stosowane są prawie we wszystkich armiach świata. Jest to sposób szkolenia wyrabiający zdolności strategiczne dowódców i sztabów w podejmowaniu decyzji w działaniach bojowych”^[1].

Zdaniem Marka Pisarskiego „podstawowym zadaniem gier w edukacji jest stworzenie odpowiednich warunków do uczenia się z wykorzystaniem środków, które często kojarzą się uczniom z zabawą”. Gra postrzegana jest przez dziecko jako sytuacja bezpieczna i dostarczająca wiele radości z funkcjonowania w grupie często w fikcyjnych rolach. Widząc mnóstwo kolorowych i ciekawych rekwizytów, plansze, drobne przedmioty, a nawet zabawki, dziecko chętniej przystępuje do pokonywania stawianych przed nim trudności. Dla nauczyciela te same przedmioty stanowią środki dydaktyczne, które pomagają dziecku w uczeniu się. „Podczas odpowiednich gier edukacyjnych dzieci nie tylko konstruują niezbędne pojęcia i nabywają ważnych umiejętności, ale też dzięki powtórzeniom utrwalają je w sposób operacyjny, a więc taki, który umożliwia ich wykorzystywanie w analogicznych sytuacjach podczas rozwiązywania podobnych problemów.

Każda gra stawia uczniom znacznie więcej zadań, niż można by postawić tradycyjnymi metodami z wykorzystaniem tablicy lub podręcznika”^[2]. Ponadto zastosowanie gier pozwala nie tylko na kontrolę przebiegu rozwiązania, ale także ułatwia sprawdzenie poprawności i rozwiązania. Ważny jest fakt, że uczniowie pracują w swoim tempie, współpracując w grupie, łatwiej pokonują trudności, a wygrana sprawia im radość.

Czasy, w których żyjemy, stawiają przed edukacją zadanie, którym jest przygotowanie ucznia do odnalezienia się w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości. Cenne są takie umiejętności jak oryginalność w działaniu, kreatywność i gotowość do podejmowania wyzwań. Z tego powodu w procesie kształcenia młodych pokoleń tak ważne jest stosowanie metod aktywizujących. Są nimi również gry, gdyż te metody stawiają uczniów w roli badaczy, twórców, organizatorów własnego działania, rozwiązujących problemy. Co pozwala skutecznie rozwijać twórcze myślenie, a także samodzielność.

Gry edukacyjne są bardzo lubiane przez uczniów, gdyż dają poczucie kontroli nad rzeczywistością poprzez odczucie, że coś potrafią, że coś im się udało. Dzięki wykorzystaniu gier wszyscy uczniowie mogą brać aktywny udział w zajęciach, również ci słabsi. Dzieciom łatwiej jest się porozumieć, uczą się współpracy i rozwijają zdolność komunikowania się w różnych sytuacjach. Poza tym zabawa od zawsze kojarzy się z odprężeniem, z czymś przyjemnym, pozytywnym. A to z kolei sprawia, że łatwiej i szybciej opanowuje się nowy materiał. Ponadto gry edukacyjne pomagają przy przezwyciężaniu zmęczenia, wzmacniają pozytywne nastawienie do przedmiotu, redukują zahamowania oraz wpływają na wzrost motywacji^[3]. Od zawsze wiadomo, że każde dziecko lubi wygrywać, lubi być z innymi i lubi wyzwania. A właśnie to zapewnia stosowanie gier edukacyjnych.

Każde dziecko lubi spędzać wspólnie czas z rodziną, ale nie każde chce, by te wspólne chwile były poświęcone na naukę. Zarówno dzieci, jak i dorośli lubią gry. A odpowiednio dobrane przez rodziców mogą być wykorzystane właśnie do zdobycia i utrwalenia wiadomości. Czy również rozwijania tak bardzo potrzebnego logicznego myślenia, pamięci, spostrzegawczości i wzbogacania słownictwa. Dziecko w żadnym wypadku nie będzie kojarzyło gry z tak niechętnie podejmowaną nauką czytania bądź opanowaniem techniki pamięciowego liczenia. A przecież gry umożliwiają w sposób nawet okazjonalny doskonalenie tych umiejętności. Wystarczy, że rodzic poprosi, by dziecko wybrało grę i, czekając na rodzica, zapoznało się z jej instrukcją, a następnie wytłumaczyło, na czym ona polega. I już mamy rozwiązany problem czytania ze zrozumieniem, które w tym momencie zrelaksowane dziecko nieświadomie doskonali.

Najbardziej atrakcyjnymi dla uczniów w dzisiejszym cyfrowym świecie są gry z wykorzystaniem elektroniki. Warto więc pokazać uczniom platformy edukacyjne, które zawierają mnóstwo świetnie opracowanych gier, których fabuła bazuje na treściach zawartych w podstawach programowych opracowanych na poszczególne szczeble edukacji. Takim portalem edukacyjnym jest nowoczesna i lubiana przez dzieci Squla. Na platformie znajdują się nie tylko gry, ale także quizy. Dzieci mogą w nie grać samodzielnie, ale też z rodzicami czy przyjaciółmi. Niewątpliwą zaletą jest to, że prawidłowe odpowiedzi nagradzane są wirtualnymi monetami, które można wymienić na prawdziwe nagrody. Są to bilety do kina czy karty prezentowe.

—

Elżbieta Prochownik

Nauczycielka dyplomowana z wieloletnim stażem zawodowym, odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej, dla której praca z uczniami jest pasją. Absolwentka UŚ w Katowicach – kierunek nauczanie początkowe. Ukończone studia podyplomowe: Informatyka w szkole, Zarządzanie oświatą oraz kursy kwalifikacyjne: terapia pedagogiczna i gimnastyka korekcyjna. Stale doskonali warsztat pracy poprzez udział w kursach, webinarach oraz zdalnie na platformach edukacyjnych dla nauczycieli.

.

^[1] https://rep.up.krakow.pl/xmlui/bitstream/handle/11716/6439/RND132–09–Gry-dydaktyczne–Topa.pdf

^[2] M. Pisarski, Jak wykorzystać gry dydaktyczne w edukacji matematycznej dzieci, ORE Warszawa 2017, Zeszyt 2, s. 3

^[3] Burkat A., Gry i zabawy jako element wspomagający nauczanie języków obcych, Języki Obce w Szkole. Czasopismo dla nauczycieli, V/VI, 2006, s. 46-48