Jak nauczyć się języka – od czego zacząć i na co zwrócić szczególną uwagę?

Współcześnie uznaje się, że naukę języków obcych należy rozpocząć od najmłodszych lat, gdyż wczesny kontakt dziecka z językiem obcym umożliwia mu szansę nabycia nowych i pozytywnych doświadczeń oraz rozwinięcie motywacji do nauki w późniejszym czasie. W Polsce podobnie jak w większości państw europejskich obowiązkową naukę języka obcego rozpoczyna się w przedszkolu. Od trzeciego do szóstego, czyli na tzw. wiek przedszkolny przypada okres szczególnej wrażliwości językowej, czas intensywnej nauki języka ojczystego, co stanowi doskonałe podłoże do przyswajania języka obcego. Dzieci w tym wieku korzystając ze swoich wrodzonych „zdolności uczenia się języka”, w sposób naturalny i bezproblemowy uczą się drugiego języka. Od czego zacząć naukę języka? Jaka jest skuteczna nauka angielskiego i innych języków obcych?

Zdaniem Jayne Moon „nauczanie języka obcego będzie efektywne wtedy, gdy zapewni się dzieciom dużo czasu na kontakt z językiem, kontakt z językiem będzie występował nie tylko w przedszkolu, ale i poza nim, dzieci będą miały rzeczywistą potrzebę wykorzystania języka, akcent położy się na komunikację zarówno w sensie rozumienia przekazu, jak i tworzenia go”. Podstawową formą aktywności dziecka jest zabawa i właśnie w czasie zabawy dziecko powinno oswoić się z językiem obcym. Stworzone odpowiednio środowisko językowe, rymowanki, wierszyki, piosenki, wyliczanki, w których obecny jest język obcy, nie tylko pozwolą „osłuchać” dziecko np. z językiem angielskim, ale także będą stymulowały mózg do efektywniejszej nauki. Gramatyka jest ważna, ale na początku drogi skupiamy się na innym celu – chęci do nauki. Dziecko ma mówić, czytać, a z czasem rozumieć. Najważniejsze są nawyki i własna przyjemność.

Dlaczego chcesz się uczyć języka? I dlaczego dziecko ma tego chcieć? Na początku drogi warto odpowiedzieć na to pytanie. Odpowiednio zaaranżowane przez dorosłych sytuacje podczas zabawy np. przybycie gościa, który mówi tylko w obcym języku, przybliżają dziecku potrzebę nauki, zachęcają do słuchania, rozumienia i mówienia w innym języku, a także motywują do dalszej nauki. W czasie atrakcyjnej zabawy dzieci w naturalny sposób się uczą obcego języka, sprawia im przyjemność fakt, że mogą się same porozumiewać, ale również stają się zdeterminowane i dociekliwe, gdy nie znają jakiegoś słówka i dlatego nauka szybko przynosi efekty.  

Nauka języka obcego w pierwszych latach powinna być prowadzona przede wszystkim w formie zabawy. Jak szybko nauczyć się języka i ile czasu poświęcić na naukę? Dzieci mają dużo wolnego czasu, chętnie podejmują zabawę, ale nie każda zabawa musi być powiązana z nauką języka obcego, zwłaszcza tam, gdzie jest gramatyka. Dorośli mogą w dowolnych porach aranżować sytuacje, podczas których dzieci poznają kilka nowych słówek, ale co ważne utrwalą poznane wcześniej słownictwo i zwroty. Ważny jest fakt, by język obcy i kontakt z nim kojarzył się przede wszystkim dzieciom z przyjemnością, by był prowadzony często i systematycznie. Szybka nauka języka jest możliwa zwłaszcza u dzieci, bo w późniejszym wieku już zajęcia piętnastominutowe prowadzone codziennie i systematycznie przynoszą oczekiwane efekty. 

Każdy człowiek jest inny i preferuje właściwy dla siebie sposób uczenia się, ma swoje indywidualne potrzeby. Co jest ważne w tym, abym nauczyć się języka? Jak uczyć się języków? W przypadku nauki języków obcych liczy się motywacja do nauki, determinacja i sformułowanie odpowiedzi na pytanie: dlaczego się uczę języka obcego? Im większa motywacja i większa potrzeba, tym szybsza i skuteczniejsza nauka. Nie trzeba specjalnych kursów, szkół, korepetycji, by opanować język obcy. 

Jak samemu nauczyć się języka i jak samodzielnie uczyć się, aby zobaczyć efekty? Ile słówek dziennie się uczyć? Nauka angielskiego samemu, czy każdego innego języka obcego nie jest łatwa, ale wystarczy wdrożyć odpowiedni plan. 

Warto opracować sobie harmonogram nauki, czyli plan, w którym określony jest cel i termin jego osiągnięcia. Dzięki temu można szybciej i efektywniej nauczyć się języka. Taki harmonogram, z wyznaczonym materiałem do opanowania w określonym czasie nie tylko motywuje do podejmowania wysiłku, ale również pełni rolę samokontroli. Dodatkowe efekty przynosi powiązanie realizacji planu z systemem kar i nagród np. jeśli opanuję słownictwo i zwroty związane z wizytą w kinie, to wybiorę się do kina na film.

W dzisiejszych czasach istnieje wiele atrakcyjnych pomocy, które mogą nauczyć i tym samym ułatwić przyswajanie języka obcego. W sklepach można znaleźć różnorodne książki, czasopisma, podręczniki, układanki, karty, gry planszowe, zabawki interaktywne, płyty z bajkami i piosenkami, więc każdy znajdzie coś dla siebie. Zwolennicy technik komputerowych mogą korzystać z bardzo atrakcyjnych platform edukacyjnych, które mogą być okazją do wspólnej nauki i do zabawy dla całej rodziny nawet wtedy, gdy rodzice sami nie znają dobrze języka obcego. Platforma Squla w bogatym zbiorze materiałów z języków obcych oferuje mnóstwo różnych atrakcyjnych gier, zagadek bądź quizów dostosowanych do różnego wieku dziecka. Wystarczy tylko wejść na platformę i rozpocząć naukę poprzez świetną zabawę. 

Jak nauczyć się języka za pomocą słówek i czy jest to możliwe? Kolorowe karteczki, tak zwane fiszki, na których są słówka w języku obcym rozmieszczone w mieszkaniu bądź pokoju, są świetną pomocą szczególnie dla wzrokowców zarówno w opanowaniu, jak i utrwaleniu poznanego słownictwa. Takie słówka pod postacią fiszki stanowią świetne obycie z językiem. 

Język obcy można oswajać wszędzie i o każdej porze, trzeba tylko chcieć się go nauczyć. Wykonując codzienne czynności, wystarczy dostrzec otaczające przedmioty, nazwać je i w ten sposób powtarzać słówka i zwroty, a w trakcie sprzątania  włączyć telewizję zagraniczną, by okazjonalnie osłuchać się z  językiem. Do nauki można wykorzystać smartfon ze słuchawkami, by  w trakcie podroży, bądź siedząc w poczekalni  słuchać zagranicznej muzyki, oglądać filmy itd. 

Każda sytuacja w naszym codziennym życiu stwarza okazję do nauki języka. Można nauczyć się go bez większych komplikacji, ale warto pamiętać, aby to robić regularnie. Ćwiczenia 15 minut dziennie w różnych odstępach czasowych poświęcone na powtórki i utrwalanie materiału sprawią, że nauka będzie bardziej skuteczna, a tym samym język obcy stanie się czymś naturalnym. Z czasem gramatyka przestanie budzić lęk.

Stara łacińska sentencja mówi, że systematyczność jest najlepszą matką nauki. Warto pamiętać, że nasz umysł lubi świeżość, chociaż pamięć długotrwała rządzi się oczywiście swoimi prawami. Lepiej organizować sesje nauki częściej, ale krótsze, gdyż zgodnie z prawem początku i końca, najlepiej zapamiętuje się to, co występuje na początku i na końcu każdej sesji. Utrwalanie i powtarzanie sprzyja zapisywaniu słownictwa w pamięci długotrwałej, która umożliwia swobodną komunikację. Nauczanie małymi partiami sprawia, że często szybciej przyswajamy materiał, łatwiej dostrzegamy swoje postępy, a co za tym idzie, jesteśmy lepiej zmotywowani do podjęcia kolejnego wysiłku. 

Kolejną, ważną zasadą w nauce języków obcych jest różnorodność metod i form pracy.  Największym wrogiem skutecznej nauki jest nuda. Warto więc nauczyć się języka obcego w trakcie podejmowania wszystkich form aktywności językowej; czyli należy poświęcać po tyle samo czasu na słuchanie, czytanie, mówienie i pisanie. Stąd np. poliglota Steve Kaufmann z Kanady zwolennik skutecznych metod nauki języka proponuje, by ucząc się języka stosować naprzemiennie w cyklu kilkudniowym ciekawe teksty czytane, filmy video z napisami, pisanie tekstów na interesujące tematy oraz rozmowy z coachem językowym. 

Warto pamiętać o tym, że nauka języka obcego nie polega tylko i wyłącznie na pamięciowym opanowaniu nowego słownictwa i poznaniu reguł gramatycznych, ale przede wszystkim na posługiwaniu się tym językiem w praktyce. Ta „dwutorowość” w nauce języków obcych, a właściwie proporcje pomiędzy tymi torami nauki są niezmiernie ważne. Jeden tor nauki obejmuje postawienie i osiągnięcie danego celu, którym jest np. przyswojenie nowej partii materiału obejmujące analizę fonetyczną, gramatyczną i opanowanie określonego słownictwa, czytanie, korzystanie z różnorodnych materiałów, a także tłumaczenie. Drugi tor obejmuje wykorzystanie przyswojonych wcześniej treści poprzez prowadzone konwersacje w danym języku nie tylko w ramach ćwiczeń, ale w życiowych sytuacjach podczas spotkań z obcokrajowcami, rozwijanie zainteresowań językowych poprzez czytanie literatury, artykułów, publikacji, e-booków, korzystanie z zasobów Internetu, oglądanie zagranicznych filmów, słuchanie muzyki. W nauce języków obcych niezmiernie ważna jest nie tylko integracja tych torów nauki, ale również bilans pomiędzy nimi, ze wskazaniem na korzyść drugiego toru, czyli im więcej praktyki w używaniu języka obcego, tym lepsze efekty. 

Badania prowadzone w licznych ośrodkach naukowych jednoznacznie dowodzą, że język obcy, m.in. język angielski i jego nauka ma ogromny wpływ na rozwój mózgu człowieka, poprawia sprawność intelektualną, opóźnia procesy starzenia, a nawet zapobiega rozwojowi choroby Alzheimera. Badania dowodzą, że nauka drugiego języka przynosi wiele korzyści, do których należy zaliczyć:

Badania przeprowadzone w 2012 roku w Kanadzie udowodniły, że dzieci uczące się drugiego języka potrafiły sprawniej i dokładniej wykonać zadanie i podjąć szybciej próbę rozwiązania kolejnego niż ich rówieśnicy jednojęzyczni. Dwujęzyczne dzieci nie mają problemu z wykonywaniem dwóch zadań równocześnie.

Badania również pokazują, że osoby znające języki obce są bardziej otwarte, pewne siebie, co umożliwia im szybsze dostosowanie się do panujących warunków. Ludzie, którzy się posługują językami obcymi oprócz ojczystego, potrafią lepiej rozwiązywać problemy codzienne lub życiowe, są bardziej elastyczni umysłowo oraz dobrze sobie radzą w zmieniającym się świecie. 

Osoby dwujęzyczne potrafią słuchać, przez co lepiej rozumieją i rozwiązują postawione przed nimi zadania werbalne.

Zaobserwowano, iż studenci, którzy uczą się obcego języka minimum 30 minut dziennie, osiągają lepsze wyniki w nauce.

Powszechnie wiadomo, że dzisiaj na rynku pracy poszukiwanie są ludzie, którzy potrafią komunikować się w różnych językach obcych, gdyż pracodawcy dostrzegają w nich większy potencjał. Osoby biegle posługujące się obcym językiem mogą nie tylko ubiegać się o pracę poza granicami kraju, ale również mogą negocjować wyższe stawki wynagrodzenia oraz zajmować bardziej intratne stanowiska, a zdobycie wymarzonej pracy nie stanowi dla nich większego problemu.

Język obcy i jego znajomość we współczesnym świecie jest niezbędna, więc ich nauka stanowi podstawę edukacji najmłodszych, a dorośli podejmując ustawiczne kształcenie, nieustannie zwiększają swoje kompetencje językowe. Nauka języka ma dobroczynny wpływ na sprawność intelektualną, opóźnianie procesu starzenia się mózgu, a co za tym idzie lepsze funkcjonowanie człowieka w zmieniającej się wciąż rzeczywistości. To tylko niektóre argumenty przekonujące do podejmowania wysiłku nauki obcego języka niezależnie od wieku. Właściwa motywacja, systematyczność oraz ciągłe posługiwanie się językiem obcym są drogą do skutecznego opanowania języka obcego. Warto pamiętać, że na naukę nigdy nie jest za późno.

Nauka języka niemieckiego łatwa, lekka i przyjemna

Aplikacja, czyli nowatorski sposób nauki języka angielskiego

Nauka języków obcych przez internet paszportem przyszłości