Kontakt z przyrodą a rozwój dziecka. Jak zachęcić przedszkolaka do poznawania otoczenia?

U dzieci w wieku przedszkolnym ciekawość świata występują naturalnie. Jest jakby wbudowana w ich rozwój. Od nas, dorosłych, rodziców i nauczycieli, zależy czy tę ciekawość podsycimy czy przygasimy. Dodatkowo, spoczywa na nas swego rodzaju odpowiedzialność, za ukształtowanie odpowiedniego stosunku małego człowieka do otaczającej go przyrody. Nic nie zadzieje się jednak samo. Dzieci najlepiej uczą się przez obserwację i naśladowanie najbliższych. Chcesz zaszczepić w dziecku jakąś pasję? Najpierw znajdź ją w sobie. Oto kilka pomysłów na rozbudzenie ciekawości przyrodniczej i jakościowy czas z dzieckiem poprzez kontakt z przyrodą.

Dzieci uwielbiają zbierać, kolekcjonować, porównywać, mierzyć, liczyć, obserwować i rysować. Codzienna droga do przedszkola czy sklepu może być świetną okazją do zbierania: liści, kwiatów czy patyków, z których w domu możecie zrobić pierwszy zielnik.  Wystarczy roślinę przykleić lub przerysować i zachęcić dziecko do ozdobienia. I tak, z dnia na dzień, powstaje album autorstwa twojego dziecka. Album, który możecie wspólnie przeglądać, uzupełniać i doskonalić. Codziennie jedna karta, jedna roślina. To niewiele, a efekt bardzo satysfakcjonujący. Jednocześnie każdy spacer zyskuje nową radość i motywację.

Dzieci uwielbiają eksperymentować. Zróbcie zatem eksperyment ogrodniczy. Wystarczą dwa  nasionka, pestki cytryny lub fasoli, odrobina wody i dwie małe doniczki. Zasadźcie oba nasionka do osobnych doniczek. Jedną postawcie na oknie, z dostępem do światła, regularnie podlewajcie. Drugą, ukryjcie w miejscu bez dostępu światła i nie podlewajcie. Po tygodniu czy dwóch, da się dostrzec wyraźne różnice w obu doniczkach. To dobry pretekst do rozmowy o tym, czego potrzebują rośliny do życia (ziemi, wody i światła słonecznego). 

Dla większego wizualnego efektu nasionko, ukryte w zaciemnionym miejscu można od czasu do czasu podlać (bez wiedzy dziecka). Jest spora szansa, że wykiełkuje, jednak jego liście będą znacznie się różniły od liści nasionka, którego warunki były dogodne. Ta widoczna różnica jeszcze bardziej zainteresuje dziecko i sprawi, że eksperyment zapadnie mu w pamięć.

Zadanie podobne do eksperymentu, ale tutaj oprócz produkcji tlenu, wspólnie z dzieckiem przez kontakt z przyrodą stajemy się producentami… żywności. Bazylia, koperek, pietruszka czy szczypiorek wyhodowane z cebuli wyjętej z domowej lodówki, to absolutnie najlepszy dodatek do domowych kanapek. Dziecko dowiaduje się przy okazji w jaki sposób rosną rośliny, ile pracy należy włożyć w wyhodowanie jedzenia i dlaczego należy je szanować. 

Jeśli pora roku sprzyja i macie nieco miejsca na balkonie, ciekawe i bardzo satysfakcjonujące jest zasadzenie i uprawa małych pomidorków czy truskawek. Gotowe sadzonki lub nasiona można zakupić w sklepach ogrodniczych, do których wyprawa może być również nie lada gratką dla małego przyrodnika.

To już nieco wyższy stopień zaawansowania, ale zdecydowanie warto. Nocowanie poza domem, na łonie natury, to niezwykła przygoda. Wsłuchiwanie się w odgłosy zwierząt, próby odgadnięcia jakie zwierzęta mieszkają w danej okolicy oraz fotografowanie śladów zwierząt lub ich domków, to przygoda jak z filmu przyrodniczego. 

Wyposaż dziecko w lupę lub szkło powiększające i możesz być prawie pewien, że będzie to jego przygoda życia. Pierwsze nocowanie może odbyć się również w ogródku pod domem czy na tarasie jeśli macie taki do dyspozycji. Jeśli nocowanie jest niemożliwe, równie emocjonujący może być dzień pod namiotem na podmiejskiej polanie czy w parku. Chodzi przede wszystkim o to, by pokazać małemu człowiekowi pewien sposób na spędzanie czasu na łonie natury.

Niestety, idea ZOO jako miejsca, które chroni zwierzęta i wspiera odbudowywanie zagrożonych gatunków już dawno okazała się błędna. Aktualnie trudno jest znaleźć ZOO, dające odpowiednie, godne warunki swoim podopiecznym Sam fakt przetrzymywania dużej ilości zwierząt na ograniczonym, najczęściej miejskim terenie, kłóci się z dobrem zwierząt. 

Obserwowanie zwierząt zamkniętych w klatkach lub na wybiegu, najczęściej smutnych, osowiałych, daje nieprawdziwy obraz środowiska naturalnego. Zdecydowanie lepiej jest się udać do parku narodowego, rezerwatu przyrody czy gospodarstw agroturystycznych, gdzie zwierzęta są na wyciągnięcie ręki, można je głaskać, karmić i obcować z nimi w ich naturalnym środowisku.

Choć pozornie może się wydawać, że nie ma to wiele wspólnego z przyrodą, to po zagłębieniu się w temat, okazuje się, że jest to jeden z filarów edukacji przyrodniczej i budowania odpowiedzialnej postawy względem środowiska naturalnego. 

Właściwe segregowanie odpadów, umiejętność minimalizowania śmieci w domu i świadome zakupy, jak na przykład wybór między zakupem nowej plastikowej zabawki, a używanej czy drewnianej, mają ogromne znaczenie dla ochrony środowiska naturalnego. 

To od dzisiaj kształtowanych nawyków zależy, w jakim świecie żyć będą nasze dzieci. Segregujcie śmieci wspólnie, wspólnie wyrzucajcie je do właściwych pojemników i rozmawiajcie o konsekwencjach śmiecenia dla środowiska naturalnego.

Kontakt z przyrodą uczy dziecko od najmłodszych lat wrażliwości na otaczające je piękno. Przy każdej okazji warto uczyć dziecko empatycznej i odpowiedzialnej postawy, względem otaczającego go świata. 

Nauka obcowania i obserwowania przyrody, tendencji do poszukiwania piękna w zjawiskach przyrodniczych, umiejętność wyrażania i nazywania uczuć w obliczu piękna natury, a także umiejętność i chęci wyrażania odpowiedniego sprzeciwu na krzywdę i zachowania negatywne wobec środowiska naturalnego to cechy, które pozwolą na wychowanie nowego, odpowiedzialnego pokolenia. 

Przedszkolak może doświadczać otaczającego go świata na każdym kroku. Od naszej uważności zależy, czy wykorzystamy te krótkie momenty w ciągu dnia na eksplorowanie przyrody.